Kalp Krizi

Kısaca

• Kalp krizi sırasında kalp kası oksijen yetersizliğinden dolayı hasar görür.
• Bu durum bir kan damarının kısmen veya tamamen tıkalı olmasından kaynaklanır.
• Kalp doktorunuz sizin için hangi tedavinin en uygun olduğunu sizinle paylaşacaktır.
• Acil anjiyografi ile balon, stent uygulaması veya nadir de olsa by-pass ameliyatı olabilirsiniz.
• Tekrar kalp krizi geçirmenizi önlemek için ilaç ve tavsiye alacaksınız.

Nedir?

Kalp kasının düzgün çalışabilmesi için oksijene ihtiyacı vardır. Kan, kalbin dış tarafında bulunan damarlar vasıtasıyla kalp kasına oksijen taşır. Bu damarlara koroner arterler denir.

Kalbi besleyen damarların kan akımının çeşitli nedenlerle ani azalmasına veya kesilmesine bağlı olarak gelişen ve o damarın beslediği kalp kasında çeşitli derecede hücre ölümü ile sonuçlanan olaydır. Bu durum genellikle damar içinde kan pıhtısı olmasından kaynaklanır.

Ne hissedersiniz?

Kalp krizine bağlı göğüs ağrısı; sırta, sol kola, sol omuza, boyuna dağılır ve göğüs kemiğinin arkasında sıkıştırıcı tarzda hissedilir. Nadiren de bıçak saplanması veya oyucu tarzda olabilir. Ağrı uzun süre devam eder ve dinlenmekle geçmez. Hastalar ağrıyı, ‘Göğsüme biri oturmuş gibi ağırlık var.’ şeklinde ifade ederler. Fakat, özellikle diyabet hastalarında ve yaşlılarda, bu ağrı çok belirsiz olabilir ya da hiç hissedilmeyebilir (sessiz kalp krizi).

Nedenleri

Kalp krizine bağlı göğüs ağrısı; sırta, sol kola, sol omuza, boyuna dağılır ve göğüs kemiğinin arkasında sıkıştırıcı tarzda hissedilir. Nadiren de bıçak saplanması veya oyucu tarzda olabilir. Ağrı uzun süre devam eder ve dinlenmekle geçmez. Hastalar ağrıyı, ‘Göğsüme biri oturmuş gibi ağırlık var.’ şeklinde ifade ederler. Fakat, özellikle diyabet hastalarında ve yaşlılarda, bu ağrı çok belirsiz olabilir ya da hiç hissedilmeyebilir (sessiz kalp krizi).

Tehlikeli mi?

Kalp krizi (miyokard enfarktüsü) ciddi ve potansiyel olarak ölümcül bir durumdur. Ölüm oranları, hastanın yaşına, cinsiyetine, tıbbi geçmişine, müdahale süresine ve tedavi kalitesine bağlı olarak değişiklik gösterir. Kalp krizi geçiren hastaların yaklaşık %25-50’si hastaneye ulaşamadan hayatını kaybedebilir. Erken tanı ve müdahale ile ölüm oranı %5-10 civarına düşer. Modern tedavi yöntemleri (anjiyoplasti, stent, pıhtı çözücüler) bu oranı ciddi şekilde azaltmıştır.

Tavsiyeler

Çevrenizde kalp krizi belirtileri gösteren biri varsa hemen 112 veya yerel acil tıbbi yardım numaraları aranmalıdır. Kalp krizi şüphesi olan kişi öncelikle istirahate alınır, rahat nefes alması sağlanır. Nefes almasını engelleyen bir şey varsa acilen müdahale edilir. Kravat, fular gibi soluğu zorlaştıran şeyler varsa çıkarılır. Eğer mevcut ise 300 mg aspirin çiğnetilir. Aspirin pıhtılaşmayı engelleyerek kan akışını hızlandırır. Mevcut ise oturur pozisyonda dil altı verilir. Eğer acil yardım imkanı yoksa kişi en yakın hastaneye ulaştırılmaya çalışılır. Bu süre içerisinde göğsü ağrıyan kişinin kalbinin durabilme ihtimali olduğu unutulmamalı ve yalnız bırakılmamalıdır. Kalp durmuş, nabız alınmıyor veya kişinin bilinci kaybolduysa hemen kalp masajına başlanmalıdır. 

Süreç nasıl ilerler?

• İlaç tedavileri ve koroner anjiyografi: Kalp krizinin çeşidine göre ilaç tedavileri uygulanır ve gerekli görülmesi halinde, kasık veya el bileği bölgesinden kalp damarları için özel bir ilaç ve röntgen ışınları yardımı ile görüntüleme yapılır.
• Acil anjiyografi ile balon veya stent uygulaması: Acil koşullarda anjiyografi ilk seçenek olabilir. Kalp damarlarındaki daralmış bölge balon uygulaması ile balon şişirilerek genişletilir. Stent uygulaması ile de, tıkanmış veya daralmış kan damarlarını açık tutmak için küçük, metal veya plastik bir tüp yapısına sahip özel malzemelerden üretilen bir halka damar içine yerleştirilir, bu şekilde damarın tekrar daralması engellenir.
• Trombolitik (pıhtı eritici) ilaç tedavisi: Başvurduğunuz sağlık kuruluşunda pıhtı eritici ilaç uygulamaları yapılır. Bu uygulama yoğun bakım servisinde yapılabilir.
• By-pass ameliyatı: Açık kalp ameliyatı ile tıkanmış damarların yeri başka yerlerden alınan damarlar ile değiştirilir. Anjiyo ile açılamayan damarlar için uygulanan bir yöntemdir.

Anjiyografi her zaman hemen yapılmak zorunda değildir. Kalp krizinin türüne ve hastanın riskine göre hekim tarafından bazen ertelenmiş anjiyografi bazen de sadece ilaç tedavisi kararı da verilebilir.

Ne zaman doktora başvurmalı?

Daha önce kalp krizi geçirdiyseniz ne zaman 112'yi aramalısınız?

Kalp krizi sırasında yaşadığınız belirtilerin aynısını yaşıyorsanız 

Aşağıdaki belirtilerden bir veya birkaçını yaşıyorsanız:

• Huzursuz ve mide bulantısı hissediyorsunuz ve terliyorsunuz.
• Dilinizin altına 3 kez hap veya sprey sıktığınızda (her seferinde en az 5 dakika bekleyerek) göğsünüzdeki basınç geçmiyor ise hemen 112’yi aramalısınız.