Anjiyo nedir? Nasıl yapılır?
Kısaca
Anjiyo, damarların görüntülenmesini sağlayan bir tıbbi işlemdir. Genellikle kalp, beyin veya diğer organlardaki kan akışını değerlendirmek için kullanılır. Bu işlem, damar tıkanıklıkları veya daralmaları gibi problemlerin tanımlanmasına yardımcı olur.
Nedir
Kalp anjiyografisi, koroner arterler adı verilen kalbi besleyen kan damarlarını X ışınlarını kullanarak görüntüleyen bir testtir. Genellikle bir kan damarının daralıp daralmadığını veya tıkalı olup olmadığını görmek için yapılır.
Kalp anjiyosu, kalp damarlarını görüntüleyebilmek için kasık damarından veya el bileğinden girilerek yapılabilir. Eğer bu damarlarla ilgili bir anormallik mevcutsa nadir olarak başka damarlardan da girilerek anjiyo yapılabilir. Giriş yerine lokal anestezi yapılır ve damar içine kılıf yerleştirilir, bu işlem hafif ağrılı olabilir. Takip eden işlemler ağrısızdır. Damar kılıfından girilen katater (ince borucuk 1.5-2 mm) ile kalbi besleyen damarlara ulaşılır. Katater aracılığı ile kalbi besleyen damarlara opak madde (boya) verilerek kalp damarlarının filmi çekilir. İşlem sonrası damar kılıfı çıkarılır ve kanamayı durdurmak için 10-20 dakika kadar baskı uygulanır.
Belirtileri nelerdir
Anjiyo sırasında hastalar genellikle geçici bir rahatsızlık hissi yaşayabilirler. İşlem sırasında, kataterin damar içine yerleştirilmesi esnasında hafif bir yanma ya da rahatsızlık hissedilebilir. Kontrast maddenin damar içine verilmesi sırasında da sıcaklık hissi duyulması normaldir.
Nedenleri
Kalp doktorunuz aşağıdaki durumlarda kalp anjiyosu önerebilir:
Son zamanlarda başlayan veya bir şekilde artan göğüs ağrınız varsa
Kalp krizi şüpheniz varsa
Göğüs bölgenizde olağandışı bir rahatsızlık veya nefes darlığı var, ancak diğer testler normal olsa bile doktorunuz kalp hastalığı düşünüyor ise.
Stres testleriniz veya elektrokardiyogramınız (EKG)’ niz anormal ise
Kalp kapakçığı hastalığınız, kalp yetmezliğiniz var ise
Yakında kalp ameliyatı geçireceksiniz ve kalp doktorunuz sağlık uzmanınız kalp damar hastalığınız olabileceğini düşünüyor ise
Stent takılan ya da balon tedavisi uygulananlarda tekrar şikayetler oluştuysa.
Ne zaman hekime başvurmalıyız
Anjiyo sonrası aşağıdaki durumlarda doktorunuza başvurunuz:
- Göğüs ağrısı veya nefes darlığı
- Katater yerinde kanama, yeni morarma, şişlik veya artan ağrı
- Ateş gibi enfeksiyon belirtileri
- Kesi çevresinde akıntı
- Test için kullanılan bacak veya kolda sıcaklık veya renk değişikliği
- Bacak veya kolda güçsüzlük veya uyuşma
- Giriş yerinde şişlik olmaksızın cilt yerinde morluk ne kızarıklık normal olabilir
Tanı yöntemleri
Anjiyo işlemi öncesinde doktor, hastanın tıbbi geçmişini alır ve fiziksel muayene yapar. Gerek duyulması durumunda EKG, kan testleri veya başka görüntüleme yöntemleri uygulanabilir. Anjiyo sırasında ise anjiyografi ile birlikte diğer tanı teknikleri de kullanılabilir.
Tedavi seçenekleri
Kalp anjiyosu sırasında neler olur?
İşlem için tıbbi önlük giyip sırt üstü yatarsınız.
Sıklıkla işlem sırasında uyanık olursunuz.
İşlem sırasında kalp ritminiz elektrokardiyogram (EKG) ile izlenecektir.
Doktorunuz, atardamarınıza ulaşacağı bölgeyi uyuşturmak için size lokal anestezi uygular. Bu bölge genellikle kasık veya kolunuzda olur. Hafif ağrı hissedebilirsiniz.
Doktorunuz, bir iğne yardımıyla bir kan damarına ulaşır. İğnenin üzerinden bir kılıf (veya tüp) geçirerek büyük bir atardamara girer.
Kardiyolog, kalbinizin yüzeyindeki kalp atardamarlarına ulaşmak için tüpün içinden teller ve kateterler geçirir. Tüpün kan damarlarınızdan geçtiğini hissetmezsiniz.
Doktorunuz katateri kalp damarına yerleştirdikten sonra, tüpe özel bir boya koyar. Boyanın atardamarınızdan geçişini izlemek için röntgen çeker. Birkaç saniyeliğine yanma hissedebilir veya idrara çıkma ihtiyacı hissedebilirsiniz.
Kardiyolog, kalp damarlarınızdan kan akışını engelleyen herhangi bir darlık veya olup olmadığını görür.
Doktorunuz kan akışınızı tıkayan bir şey görürse, tıkanıklığı açmak için balon şişip darlığı açabilir. Buna anjiyoplasti denir. Ardından atardamarınızı açık tutmak için bir stent yerleştirebilir.
Eğer bu gerekli değil veya kardiyoloğunuz daha sonra farklı bir prosedürün daha iyi olacağını düşünürse, kalp anjiyonuzu sonlandıracaktır.
Koroner anjiyografi genellikle 30 ila 50 dakika sürer. Ancak bu süre yapılan işleme göre değişebilir.
Nasıl korunuruz
Anjiyo risklerini azaltmak için doktor önerilerine uyunuz.
Tehlikeli semptomlar
Koroner anjiyografi kan damarlarını ve kalbi etkilediği için bazı riskler taşır. Neyse ki ciddi istenmeyen olayların riskleri nadirdir.
Olası riskler ve komplikasyonlar şunlardır:
Damar yaralanması veya
Giriş bölgesinde kanama
Kalp krizi veya kalp damarlarında yaralanma
İğne veya kataterin cildinize girdiği yerde ağrı, kanama veya enfeksiyon
Kalp ritmi bozulabilir
Test sırasında kullanılan boya nedeniyle böbrek hasarı oluşabilir.
Test sırasında kullanılan boya veya ilaçlara karşı reaksiyon olabilir
Felç gelişebilir
Öneriler
Anjiyo işlemi öncesi için öneriler:
ü Anjiyo sabahı kahvaltı yapmadan gelmeniz önerilir. Şeker hastası iseniz veya anjiyonuz geç saatte planlanıyor ise; sabah erken saate hafif bir kahvaltı yapabilirsiniz. İşlemden önce 6 saate yakın aç olmanız önerilir. Bu sürede doktorunuz aksini belirtmedi ise su içebilirsiniz.
ü Anjiyoya gelmeden 1 gün önce , anjiyo yapılacak bölgeden kılların traş edilmesi önerilir.
ü Doktorunuzun önerisi doğrultusunda ilaçlarınızı alabilirsiniz.
ü Daha önce kontrast boyaya veya herhangi bir ilaca karşı alerjik reaksiyonunuz gelişti ise muhakkak sağlık ekibine bildi veriniz.
ü Gebelik şüpheniz var ise muhakkak sağlık ekibine bilgi veriniz.
ü İşlemden önce hastane önlüğü giyip mesanenizi boşaltın. Kontakt lens, gözlük, takı veya toka takmayın.
ü Anjiyo ekibi kan basıncınızı ve nabzınızı ölçer. Elektrot adı verilen yapışkan bantlar göğsünüze ve bazen de kollarınıza veya bacaklarınıza yerleştirilir. Bantlar kalp atış hızınızı kaydeder. Test boyunca ve sonrasında bir süre takılı kalırlar.
Resimler ve diyagramlar
Yazar
SELAMİ DEMİRELLİ